وعده اشتغال ، آیا اصولگراها مى توانند ۵ یا ۶ میلیون شغل ایجاد کنند ؟

یکى از چالشى ترین شعارهاى کاندیداهاى اصولگرا در انتخابات پیش روى ایجاد بین ۵ یا ۶ میلیون شغل تازه در طى ۴ سال آینده است . طبیعى است که در حالى که طبق آمارها نرخ بیکارى به ١٢.۵ درصد و نرخ بیکارى جوانان به ٢٨ درصد رسیده است ، شعار ایجاد اشتغال چند میلیونى بسیار مى تواند براى پیروزى در انتخابات جذاب باشد .

اما حقیقتا چگونه مى توان اشتغال میلیونى ایجاد کرد ؟

نرخ بیکارى یا ایجاد اشتغال در اقتصاد یک شاخص پس نگر یا lagging indicator است .

بدین معنى که بقیه متغیرهاى مهم اقتصادى همانند نرخ رشد اقتصادى و نرخ تورم باید در یک شرایط مطلوب قرار گیرند تا در سیکل بعدى اقتصادى منجر به کاهش بیکارى و ایجاد اشتغال شود . پس به نوعى وعده ایجاد اشتغال میلیونى با هدف جذب راى بیکاران، از نظر اقتصادى وعده ایجاد نرخ رشد اقتصادى پایدار و مستمر است . اما سوال اساسی این است که زیر ساخت هاى فرااقتصادى ایجاد نرخ رشد اقتصادى پایدار در ایران چیست ؟ آیا اصولگرایان از نظر پارادایمى امکان ایجاد اتمسفر نرخ رشد اقتصادى پایدار و مستمر در اقتصاد ایران را دارند ؟

واقعیت هاى اقتصاد ایران در طى سالهاى اخیر این است که ما به دلیل سیاست هاى پولى و مالى دولت نهم و دهم دچار انبساط و بسط ظرفیت هاى تولید و عرضه در اقتصاد فراتر از ظرفیت هاى تقاضا واقعى اقتصاد شده ایم و به نوعى ظرفیت تقاضاى داخلى اقتصاد ایران که عمدتا شامل تقاضاى مصرفى خانوار، تقاضاى مصرفى دولت و سرمایه گذارى هاى تازه است، کمتر از حدى است که بتواند چرخ اقتصاد ایران را وارد یک دوره رشد مستمر کند .

در چنین شرایطى است که مى توان گفت اقتصاد ایران براى داشتن نرخ هاى رشد مستمر نزدیک به ٨ درصد و به دنبال ایجاد اشتغال در حد چند میلیون نیاز به ایجاد موج  تقاضاى تازه در اقتصاد دارد و آن تقاضاى خارجى است .

به طور خلاصه مى توان گفت شعار اشتغال چند میلیونى اصولگراها محقق نمى شود، مگر شعار و هدف اصلى دولت هایشان توسعه صادرات و به بیان دیگر باز کردن درهاى کشور بر روى جهان باشد . و اینجا این سوال اساسی مطرح مى شود که آیا باز کردن درهاى کشور بر روى جهان و بسط روابط سیاسی و فرهنگى و اقتصادى با همه جهان و پرهیز از هرگونه ایجاد تنش در روابط بین الملل منطقه اى و جهانى در پارادایم سیاسی جریان اصولگراى کشور قرار دارد؟!

واضح است که هیچ کشورى نمى تواند وارد فاز توسعه صادرات یا ایجاد تقاضاى تازه براى اقتصادش براى رسیدن به اشتغال چند میلیونى شود و همزمان به دنبال ایجاد تنش با همسایگان و جهان سیاسی خودش باشد .

به نظر نگارنده در دوره کاهش قیمت جهانى نفت و درآمدهاى نفتى ایران در طى سالهاى گذشته و احتمالا آینده و در شرایط ادامه رکود و ناتوانى سطح تقاضاى داخلى اقتصاد ایران براى ورود اقتصاد ایران به دوره نرخ رشد اقتصادى مستمر، هیچ راهى جز توسعه صادرات و باز کردن درهاى کشور بر روى جهان و شرکت هاى خارجى و پیوستن به قطار نظام جهانى براى رسیده به اشتغال  چند میلیونى نمى ماند .

این پیوستن از اساس با بنیان سیاسی جریانى که استقلال با تعریف دهه هفتادى میلادى آن و مقابله با نظام سلطه و حاکم بر جهان را رگ حیات خود مى داند در تضاد است و همچنان معتقدم که شعار اشتغال ۵ یا ۶ میلیونى کاندیداهاى اصولگرا همانند شعار ٢.۵ برابر کردن درآمدهاى کشور در طى ۴ سال، حداکثر تا روز انتخابات ٢٩ اردیبهشت دوام خواهد داشت و این شعارها نیز در ادامه بازار داغ عوامگرایی انتخاباتى تنها با هدف جذب راى طبقات فرودست جامعه مطرح شده است .

دکتر سیامک قاسمى
هشتم اردیبهشت ١٣٩۶