اقتصاد ایران در آستانه رکود تورمى تازه

به نظر میرسد تحولات سریع اقتصادى و سیاسى در طى ماههاى قبل، اقتصاد ایران را پس از چند سال در آستانه یک دوره رکود تورمى یا stagflation قرار داده است .

رکود تورمى شرایطى تقریبا آشنا براى اقتصاد ایران و کم سابقه در جهان در طى چند دهه گذشته است .

افزایش مستمر و قابل توجه نرخ تورم همزمان با کاهش مستمر نرخ رشد اقتصادى حداقل در سه فصل پیاپى، اساس شکل گیرى دوره رکود تورمى است و شکاف بین نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادى در این دوره را گپ رکود تورمى مى نامند و بدیهى است که تورم شکل گرفته در این دوره نه به دلیل رونق و توسعه اقتصادى که به دلیل سیاست هاى پولی اشتباه یا افزایش قابل توجه نرخ ارز مى باشد .

آمارهاى منتشر شده از نرخ هاى تورم در تیرماه که هنوز بخش زیادى از کالاها با دلار ۴٢٠٠ تومانى وارد چرخه اقتصاد ایران مى شد، همگى بیانگر آن است که اقتصاد ایران در آستانه یک دوره افزایش مستمر و احتمالا قابل توجه نرخ تورم قرار دارد .

نرخ تورم نقطه به نقطه مصرف کننده به ١٨ درصد ، نرخ تورم نقطه به نقطه گروه خوراکى و آشامیدنى به ٢۵ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه تولید کننده به ٢٨ درصد رسیده است و با توجه به ویژگى پیشنگر بودن این سه شاخص از جهات مختلف براى تورم عمومى کشور، مى توان انتظار داشت که با حذف دلار ۴٢٠٠ تومانى از چرخه اقتصاد، با سرعت بیشتر در طى ماههاى آینده شاهد افزایش مستمر نرخ تورم باشیم .

همزمان تحریم صنعت نفت ، خودرو و سیستم بانکى کشور و تاثیر افزایش ریسک سیاسی و تحریم هاى فراگیر، به احتمال فراوان سبب ادامه کاهش مستمر نرخ رشد اقتصادى در فصول بهار و تابستان و پاییز خواهد گردید و این همزمانى رکود و تورم اقتصاد ایران را وارد یک دوره رکود تورمى تازه خواهد کرد .

از مهمترین ویژگى هاى این دوره رکود تورمى که مى شود انتظار داشت اثرات آن روز به روز بیشتر نمایان شود عبارتند از :

١- افزایش شتابان نرخ تورم و قیمت کالا و خدمات مصرفی ، بویژه قیمت کالاها
٢- کاهش مستمر نرخ رشد اقتصادى و رکود در بنگاههاى اقتصادى و در بخش واقعی اقتصاد
٣- افزایش نرخ بیکارى
۴- کاهش قابل توجه درآمدهاى موثر خانوار و کاهش تقاضای موثر و پس انداز خانوار در اقتصاد ایران

درباره ویژگى بازارهاى مختلف در دوره رکود تورمى پیشرو در آینده بیشتر خواهیم گفت .

سیامک قاسمى

برگرفته از بخش مقالات و تحلیل هاى سامانه خدمات مشاوره موسسه مطالعات اقتصادى بامداد

سوم شهریور ١٣٩٧