شرکت های عظیم فن آوری ممکن است آینده شهرها را کنترل کنند.

شهرهای بسیاری در جهان شاهد تولد دوباره خود بوده‌اند. حدود هشتاد درصد از تولید ناخالص ملی در شهرها تولید می شود. این میزان تولید به علت عوامل مختلفی از قبیل شهری سازی، پراکندگی جغرافیایی و نواحی متمرکز نوآوری‌ست.

همه این تحولات راه را برای ایجاد “شهری هوشمند” هموار نموده است.

آروپ که یک شرکت مشاوره در مهندسی است، شهر هوشمند را این‌گونه تعریف می‌کند: “شهر هوشمند جایی ست که ساختار نظام های مختلف شهری از طریق فن‌آوری ساده تر و انعطاف پذیرتر شده باشد.

شهر هوشمند هنگامی ایجاد می شود که سه شبکه با هم تعامل داشته باشند: شبکه ارتباطاتی، سیستم انرژی و اینترنت تدارکاتی (لوجستیک) که می تواند مردم و اشیاء را مکان یابی کند و مسوول تدارکات سیستم های مورد نیاز باشد.

اما یک مشکل وجود دارد: چه کسی پروژه ها و داده ها را کنترل خواهد کرد؟

ما در عصری زندگی می‌کنیم که نرم افزار سوپرمارکت از طریق آنچه که می‌خرید شما را تشخیص خواهد داد و صندوق ایمیل‌مان از طریق کلید واژه ها، آگهی های تبلیغاتی مناسب را برایمان ارسال می کند.

اما مسائل مربوط به شهر هوشمند تنها از حریم خصوصی عبور نمی کند، بلکه ممکن است مشکلاتی در خصوص کنترل افراد و بحث دموکراسی نیز پیش آورد.

بیش از ۲.۵ میلیارد نفر که بیشتر آنها شهروند هستند، بدون هیچ اجباری از دستگاه ردیابی به نام تلفن همراه استفاده می‌کنند.

این ابزار می‌تواند نزدیک‌ترین کافی‌شاپ را به ما اعلام دارد و یا برایمان تاکسی بگیرد، چون مکان تقریبی ما را می‌داند.

کافی‌ست که در شهری هوشمند، یک عدد دوچرخه کرایه کنیم تا سیستم حمل و نقل شهری بفهمد که ما کجا هستیم.

مسائل مربوط به حریم خصوصی، رابطه مستقیم با جریان داده بین بخش خصوصی و دولتی دارد و در مرکز این جریان داده‌ای شهروندان قرار دارند.

در شهرهای هوشمند، داده ها باید آزادانه در بین بخش ها جریان داشته باشد.

به عنوان مثال، سیستم انرژی باید بداند که سیستم حمل و نقل در حال انجام چه کاری‌ست. بنابراین، همه این سیستم باید تحت کنترل مدیریت شهری باشد و هیچ شخص حقیقی نباید کنترل آن را به عهده بگیرد.

به همین علت، شرکت های فنآوری در ابتدا فکر می کردند که شهرهای هوشمند باید دارای مدیریت شهری جدید و تغییریافته باشند.

باید کل سیستم مدیریت شهری کاملا یکپارچه شود. در این سیستم یکپارچه هر تحولی، دیگر فعالیتهای شهری را دستخوش تغییر قرار می‌دهد.

به عنوان مثال، هر رخداد ترافیکی در نقطه A می‌تواند موقتا اتوبوسها را تغییر مسیر دهد، خطوط دوچرخه سواری را دوباره ارزیابی کند و یا وسایل حمل و نقل عمومی را در نقطه ای افزایش دهد.

امروزه، در هر کنفرانس و یا محفلی، شهرداران و رهبران با سوالات فراوانی در خصوص شهرهای هوشمند مواجه می‌شوند.

آنهایی که با تاریخچه محاسبات رایانشی بزرگ آشنا هستند، به خوبی به خطرات آن نیز آگاهند.

اولین خطر “کهنگی و منسوخ شدگی” است. در این حالت، شرکت های بزرگ مانند دیوار بتنی در اطراف سیستم های حال حاضر قرار می‌گیرند و اجازه نوآوری های جدید را نمی‌دهند.

از سویی دیگر، خطر قراردادهای طولانی مدت (بیست و یا چهل ساله) با شرکت‌های فن‌آوری که اجازه دیدن کدهای منبع را نمی‌دهند و از همه داده های تولید شده شهروندان استفاده می‌کند نیز وجود دارد.

اما بیشترین خطر متوجه دموکراسی است. شرکت آروپ معتقد است راهبری شهرهای هوشمند با مدیریت شهری امروز مانند آن است که یک کتابفروش کوچک بخواهد شرکت عظیم آمازون را اداره کند.

در نتیجه، شهرهای هوشمند در پایان به این نتیجه می‌رسند که از جوامع مردمی برای رسیدن به راه حل استفاده نمایند.

اما برخی از شهرها مانند مادرید، شهر را مانند یک سیستم در نظر نمی‌گیرند، بلکه آن را اکوسیستمی در نظر می‌گیرند که از شبکه های انسانی بدون کنترل و رقابتی تشکیل شده است.

این شهر به جای اینکه بپرسد: ما کدام شبکه را می‌خواهیم خودکار سازیم؟ به دنبال پاسخ به این سوال است که فن آوری کدام معضل اجتماعی را می‌تواند حل کند؟

اغلب اوقات شرکت های بزرگ آی تی با سه مورد مشکل اساسی دارند: منبع باز بودن، مشارکت‌های مردمی و سیاست های مشخصی که تکلیف داده‌های جمع شده از مردم را مشخص کند.

برخی معتقدند که این شرکت های بزرگ فن آوری به جای نگه داشتن بودجه سیستم های اختصاصی با پول مردم، حمایت از فن آوری های مشترک منبع باز را باید پیگیری کنند.

امروزه در اکثر شهرها این سوال به وجود آمده است که ما از فن‌آوری چه می‌خواهیم و این فن‌آوری را چه کسی باید کنترل نماید.

شهرهای هوشمند، بازار کار جدیدی برای بخش خصوصی و فرصت های جدید اقتصادی نیز برای ساختارهای قدیمی و الگوی شهری ایجاد نموده است. اما اگر این تحولات، با مدیریت شهرها هماهنگ نباشد، نتایج فاجعه آمیز می‌تواند باشد.

در پایان باید در نظر داشت که شهر نباید تحت کنترل شرکت های عظیم فن‌آوری قرار بگیرد. این مدیریت شهری‌ست که مسوول رفاه و آسایش شهروندان است.

****************************

مترجم: محسن راعی- مدیران ایران

منبع: سایت گاردین