مدیریت استراتژیک منابع انسانی چیست ؟

تعریف مدیریت استراتژیک منابع انسانی

مدیریت استراتـژیک منابع انسانی، مقاصد و طرح های سازمان را درمورد این موضوع که چگونه اهداف کسب و کار از طریق کارکنان تحقق یابند، تعریف می کند و خود مبتنی بر سه پیش فرض است: اول، سرمایه انسانی منبع عمده مزیت رقابتی است؛ دوم، این کارکنان هستند که طرح های استراتژیک را به اجرا در می آورند و سوم برای تعیین مقصد سازمان و نحوه رسیدن به آن بایستی رویکردی سیستماتیک در پیش گرفته شود.

مدیریت استــراتژیک منابع انسانی فرایندی است که رویکردهای مختلف را در زمینه توسعه استراتژی های منابع انسانی، که از لحاظ عمودی با استراتژی کسب و کار یکپارچه و هماهنگ هستند و از لحاظ افقی نیز با یکدیگر، به کار می گیرد. این استراتژی ها مقاصد و طرح هایی را که با موضوعها و مسائل کلی سازمان مرتبط اند – از قبیل اثربخشی – تعریف می کنند و افزون بر آن، با جنبه های خاص مدیریت کارکنان از قبیل منبع یابی، یادگیری و توسعه، پاداش و روابط با کارکنان نیز ارتباط می یابند.

مفهوم مدیریت استراتژیک منابع انسانی

تمرکز مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر اقداماتی است که شرکت را از رقبای آن متمایز می سازد (۱۹۹۹ ,Purcell)

به نظر هندری و پتیگرو (۱۹۸۹)، مدیریت استراتژیک منابع انسانی دربردارنده چهار معنی و مفهوم است

• استفاده از برنامه ریزی؛
• رویکردی یکپارچه به طراحی و مدیریت سیستم های پرسنلی مبتنی بر رویه های استخدامی و استراتژی نیروی کار که اغلب دارای «فلسفه ای» هستند؛
• هماهنگ سازی فعالیت ها و سیاست های مدیریت منابع انسانی با استراتژی کسب و کارتعیین شده؟
• نگریستن به کارکنان سازمان به مثابه «منبعی استراتژیک» به منظور کسب مزیت رقابتی

مدیریت استـراتژیک منابع انسانی به موضوعات سازمانی گسترده و کلان می پردازد، که از آن جمله اند: تغییرات در ساختار سازمانی و فرهنگ، عملکرد و اثربخشی سازمانی، هماهنگ کردن منابع با نیازهای آتی، توسعه شایستگی های متمایز، مدیریت دانش و مدیریت تغییر مدیریت استراتژیک منابع انسانی هم به الزامات و نیازمندی های سرمایه انسانی توجه دارد و هم به افزایش شایستگی ها و قابلیت های فرایندی که به معنای توان انجام امور به نحوی اثر بخش است. در مجموع، مدیریت استراتژیک منابع انسانی با هر موضوع و مقوله انسانی که با بر برنامه استراتژیک سازمان تأثیر می گذارد یا از آن تأثیر می پذیرد، سر و کار پیدا می کند. همان گونه که یکسال (۱۹۹۹) اشاره می کند: «موضوعات اساسی مدیریت منابع انسانی همچون انتخاب رهبری و طراحی الگوهای مؤثر و مثبت روابط کاری در تمام سازمان ها، موضوعاتی استراتژیک به شمار می روند).

اهداف مدیریت استراتژیک منابع انسانی

منطق مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر ارائه و توافق بر سر طراحی روش هایی برای مدیریت کارکنان در بلند مدت استوار است. لنگنیک – هالا و لنگنیک – هال (۱۹۹۰) پیشنهاد کرده اند که این منطق، اساس مفهوم دستیابی به مزیت رقابتی از طریق مدیریت منابع انسانی را تشکیل می دهد.

مدیریت استـراتژیک منابع انسانی، دیدگاهی را در پیش می گیرد که در آن به مسائل و موضوعات اصلی و محوری یا عوامل موفقیت مرتبط با نیروی انسانی توجه می شود و تصمیم گیری هایی استراتژیک صورت می پذیرند که تأثیری عمیق و بلند مدت بر رفتار و موفقیت سازمان دارند. هدف اصلی مدیریت استراتژیک منابع انسانی، ایجاد قابلیت استراتژیک از طریق تضمین این نکته است که سازمان دارای کارکنان ماهر، متعهد و با انگیزه برای تلاش در راه رسیدن به مزیت رقابتی پایدار است. هدف دیگر، ایجاد حس هدفمند و جهت دار بودن در محیط های معمولا متلاطم است، تا بدین وسیله نیازهای کسب و کار سازمان و نیازهای فردی و گروهی کارکنانش، از طریق طراحی و اجرای سیاست ها و برنامه های یکپارچه و عملی منابع انسانی، تأمین شود. همان طور که دایر و هولدر ۲ (۱۹۸۸) اشاره می کنند، مدیریت استراتژیک منابع انسانی باید «چارچوب های هماهنگ کننده ای را به وجود آورد که فراگیر و اقتضایی و یکپارچه باشند».

هنگام بررسی اهداف مدیریت استراتژیـک منابع انسانی ضروری است تا به این موضوع انیز پرداخته شود که استراتژی های منابع انسانی باید چگونه منافع تمامی گروههای ذی نفع سازمانی را – همچون کارکنان به طور کلی و نیز مالکان و مدیریت – تأمین کنند. به گفته استوری (۱۹۸۹)، «جنبه نرم مدیریت استراتژیک منابع انسانی» تأکید بیش تری بر جنبه روابط انسانی مدیریت کارکنان دارد و به موضوعاتی همچون توسعه مستمر، ارتباطات، مشارکت، امنیت شغلی، کیفیت زندگی کاری، تعادل میان کار و زندگی می پردازد. ملاحظات اخلاقی نیز در این میان اهمیت دارند. از طرف دیگر، «جنبه سخت مدیریت استراتژیک منابع انسانی» ؛ بر سرمایه گذاری در منابع انسانی به منظور تحقق منافع کسب و کار، تأکید می ورزد.

تلاش مدیریت استراتژیـک منابع انسانی می بایست بر آن باشد که تعادلی مناسب میان جنبه های نرم و سخت برقرار سازد. همه سازمان ها اهدافی دارند و می بایست اطمینان یابند که منابع لازم برای رسیدن به این اهداف را دارند و آن گاه از آنها به نحوی اثربخش استفاده کنند، اما در عین حال می بایست موضوعات مورد توجه در جنبه نرم مدیریت استراتـژیک منابع انسانی را نیز مد نظر قرار دهند. به قول کویین میلز (۱۹۸۳) می بایست نیروی انسانی را در نظر داشت و برای نیازها و آرزوهای تمام اعضای سازمان، ارزش قائل شد. موضوع این است که در بسیاری از شرکت ها، جنبه های سخت اولویت دارند و در نتیجه کمتر به جنبه های نرم توجه می شود.

مدیران ایران