«کارآفرینی اجتماعی» موفق در افغانستان

داستان آرزو داستان ،  یک «کارآفرینی اجتماعی» موفق در افغانستان است که  با پیوند زدن توانمندسازی شغلی با توانمندسازی آموزشی تحولی مهم ارزشمند ایجاد کند .

☑️ «هاروارد بیزنس ریویو» در شماره اخیر خود گزارشی از تجربه راه‌اندازی بنیاد «آرزو» در فقیرترین مناطق روستایی افغانستان را منتشر کرده است. بنیان‌گذار این بنیاد، خانم «داک‌ورث» (از مدیران ارشد بازنشسته بانک «گلدمن ساکس») است.

☑️ خانم «داک‌ورث» مبنای کلیدی فعالیت بنیاد «آرزو» را به این شکل بیان می‌کند:
ما با تمرکز بر تولید صنایع دستی در افغانستان و صادرات به بازار امریکا، مشاغلی پایدار با درآمدی مناسب در فقیرترین مناطق روستایی افغانستان ایجاد کردیم. درآمد مناسب این مشاغل باعث شد خانوارهای متعددی برای حضور در این مشاغل صف بکشند. سپس ما از فرصت استفاده کرده و اشتغال در این مجموعه را، بر اصلاح برخی عادت‌های فرهنگی غلط «مشروط» کردیم.

☑️ این گزارش ادامه می‌دهد: کارگاه‌های صنایع دستی ما عمدتا در فقیرترین روستاهای افعانستان مستقر هستند، مناطقی که تبعیض شدید علیه زنان و دختران وجود دارد، بخش بزرگی از فرزندان دختر به مدرسه فرستاده نمی‌شوند و بخش بزرگی از زنان باردار هم، با وجود دسترسی به پزشکان متخصص، به دلیل تعصبات محلی نزد پزشک فرستاده نمی‌شوند.

☑️ در چنین شرایطی، خانواده‌هایی که مایل به اشتغال در بنیاد «آرزو» هستند، باید علاوه بر امضای «قرارداد اقتصادی»، یک «قرارداد اجتماعی» را هم امضا کنند و تعهد دهند که فرزندان خود را (اعم از دختر یا پسر) به‌طور مرتب به مدرسه بفرستند، چک‌آپ منظم پزشکی برای کودکان خود را انجام دهند و مادران باردار را، از ابتدای بارداری تا زمان زایمان، تحت نظارت منظم پزشک قرار دهند.

☑️ گزارش کامل معرفی بنیاد «آرزو» در سایت HBR :
 http://goo.gl/fjbLjE

☑️ پی‌نوشت: مبنای مدل اجراشده توسط بنیاد «آرزو» در افغانستان، بسیار مشابه برنامه «یارانه نقدی مشروط» در برزیل (بولسا فامیلیا) است.

در سالهای اخیر حضور زنان در عرضه کارآفرینی اجتماعی در افغانستان شتاب گرفته است نمونه ی دیگری از این حضور موفق داستان رویا محبوب است .

راه اندازی یک کسب‌و‌کار، کار راحتی نیست. به خصوص اگر در کشوری مثل افغانستان قصد انجام این کار داشته باشید. و به خصوص اگر یک زن باشید، زنی جوان با رویای کارآفرینی برای دیگر زنان هم‌وطن. رویا محبوب از معدود کارآفرینان زن افغان است و به این هدف دست پیدا کرده است. وی اولین خانم تجارت پیشه در عرصه تکنولوژی و کامپیوتر در افغانستان، مدیر و موسس شرکت کامپیوتری افغان سیتادل، است و تنها ۲۵ سال سن دارد.

رویا محبوب در افغانستان به دنیا آمد ولی مدت کوتاهی پس از تولد و در پی اشغال افغانستان توسط نیرو‌های شوروی، همراه خانواده خود به ایران مهاجرت کرد. وی در سال ۱۳۸۲ به افغانستان بازگشت، در آنجا ابتدا در یک موسسه غیر دولتی ( سازمان مردم نهاد) فرانسوی آغاز به کار کرد و در حین کار زبان انگلیسی را آموخت.

سپس در کلاس‌های تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات که توسط سازمان ملل برای بانوان ارائه می‌شد ثبت نام کرد. وی توانست در سال ۱۳۹۰ با مدرک علوم کامپیوتر از دانشگاه هرات فارغ‌التحصیل شود. برای ادامه تحصیل به مالزی رفت و مدرک فوق لیسانس خود در رشته تکنولوژی اطلاعات از آنجا گرفت.

رویا محبوب در سال ۱۳۸۹ شرکت نرم‌افزار افغان سیتادل را همراه با دو تن از هم‌کلاسی‌های خود در دانشگاه هرات و با سرمایه اولیه ۲۰ هزار دلار تاسیس کرد. هدف از تاسیس این شرکت ایجاد اشتغال برای تازه فارغ‌التحصیلان، خصوصا خانم‌های افغان بود.

اکنون این شرکت بیش از بیست نفر کارمند دارد که هیجده نفر آن‌ها را خانم‌ها تشکیل می‌دهند. به دلیل محدودیت‌های موجود در افغانستان برای کار کردن خانم‌ها در خارج از خانه، محبوب این فرصت را فراهم کرده تا پنج نفر از این خانم‌ها از داخل خانه کار کنند. این شرکت، خدمات نرم‌افزاری به دانشگاه‌ها، مراکز و موسسات دولتی، و موسسات بین‌المللی در افغانستان ارائه می‌دهد.

رویا محبوب همچنین با بنیاد فیلم انکس (انکس زنان) آغاز به همکاری کرده است تا پروژه‌های توسعه پایدار در افغانستان را به نمایش بگذارد. فیلم انکس موسسه ایست که به گسترش آنلاین فیلم‌های تهیه شده در زمینه‌ توانمندی اجتماعی در جهان می‌پردازد.

این موسسه نیمی از درآمد حاصله از اولین ویدئو تهیه شده را در اختیار تهیه‌کنندگان قرار می‌دهد و هزینه‌های ویدئو‌های آتی را نیز متقبل می‌شود. محبوب از این طریق مسیری برای زنان علاقه‌مند افغان فراهم کرده است تا به حرفه فیلم‌سازی و کسب درآمد بپردازند. همچنین از طریق این فیلم‌ها، فعالیت و پیشرفت‌های حاصل شده در زمینه توانمند‌سازی زنان و کودکان افغان در سالیان اخیر در معرض دید جهان قرار گرفته است.

رویا محبوب در کشوری فعالیت‌های خود را ادامه ‌می‌دهد که اکثریت زنان آن کشور خارج از خانه کار نمی‌کنند. وی در افغانستان به عنوان زنی که کسب‌و‌کار خودش را راه انداخته است، کارکنان زن استخدام می‌کند، و با شرکت‌های بین‌المللی فعالیت دارد، و حتی به این دلیل که رانندگی می‌کند، بارها (روزانه) تهدید به مرگ شده است و می‌شود.

ولی همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد. از برنامه‌های آینده او تسهیل دسترسی به اینترنت برای دختران افغان است. در افغانستان دسترسی عموم به اینترنت فقط از طریق کافی نت میسر است، که با توجه به شرایط نامساعد در آن کشور برای دختران، مکان مناسب و ایمنی برای حضور دختران نیست. محبوب قصد دارد به زودی چهل کلاس درس با دسترسی بدون هزینه به اینترنت با ظرفیت ۱۶۰ هزار نفر برای دختران در سراسر افغانستان ایجاد کند.

رویا محبوب به خاطر فعالیت‌های درخشانش در زمینه کارآفرینی، به ویژه برای خانم‌ها، و همچنین برای شکستن بسیاری از باور‌های غلط اجتماعی در جامعه در حال توسعه‌ افغانستان، به عنوان یکی از ۱۰۰ چهره برتر سال ۲۰۱۳ توسط مجله تایم انتخاب شد.

مهم‌تر از همه، فعالیت‌های محبوب به زنان افغان این امکان را داده است تا به خود و توانایی‌های خود آگاهی و اعتماد پیدا کنند. موفقیت رویا محبوب در تاسیس و مدیریت یک شرکت نرم‌افزار کامپیوتری و ایجاد اشتغال برای زنان افغان این انگیزه را برای دیگر زنان افغان به وجود آورده است تا با وجود تمام فشار‌ها و سختی‌ها راه وی را ادامه دهند . اکنون شمار کسب‌وکارهایی که در افغانستان توسط زنان مدیریت می‌شوند یا در حال راه‌اندازی هستند به طور چشم‌گیری رو به رشد است.