پاراداکس تمرکز پویا

تمرکز پویا : «مایک تایسون»، قهرمان اسبق بوکس جهان جمله ای دارد که قابل توجه است: هرکسی برای خودش برنامه دارد، تا وقتی که اولین مشت می‌خورد توی فکش! بازیکن واقعی، از آن لحظه به بعد مشخص می‌شود!» آیا این فقط حرف یک بوکسور جسور است. نه!
مدیرعامل شرکت جنرال الکتریک چندی پیش بعد از ۱۶ سال مدیریت جایش را به نفر بعدی داد. او بعد از سال های طولانی مدیریت، دانسته هایش را در هفت درس خلاصه کرده است. وی توانست این شرکت را متحول کند و کاری کند که امروز جنرال الکتریک از شرکتی صنعتی و سنتی به شرکتی با دو ویژگی متضاد تبدیل شود: هم کهن سال (۱۲۵ ساله) و هم نوآور و شاداب به همین خاطر است که به این شرکت می گویند استارت آپ ١٢۵‌ساله! فکر نکنید کار ساده ای است. جنرال الکتریک، یکی از غول‌های صنعتی دنیاست. شرکتی است که بیش از ٣٣٠‌ هزار نفر پرسنل دارد و در بیش از ١٣٠ کشور دنیا فعالیت می‌کند. حوزه‌های فعالیت این شرکت نیز بسیار متنوع و عمدتا دارای فناوری پیشرفته است. از موتورهای هواپیما گرفته تا سلامت، انرژی، حمل‌ونقل ریلی، آب، نرم‌افزار و اینترنت اشیا و…! درآمد این شرکت در سال ٢٠١۶، بیش از ١٢٣‌ میلیارد دلار بوده است که جزء ١٠ شرکت برتر آمریکا و ٣۵ شرکت برتر دنیا محسوب می‌شود. «جفری ایملت»، یکی از مهم‌ترین آموخته‌هایش (یکی از هفت درس) را «انعطاف‌پذیری» می‌داند و جالب است که به گفته مایک تایسون اشاره می کند و می گوید که هیچ کس نمی تواند آینده و اتفاقات آن را به خوبی پیش بینی کند. پس باید آماده و منعطف بود. انعطاف‌پذیری که نتیجه‌اش، برنامه‌داشتن بعد از خوردن اولین مشت است.

این شرکت نفوذ به بازارهای نوظهور مثل هند و چین را هدف قرار داده بود. روند معمول این بود که محصولات جدید در کشورهای توسعه یافته ساخته می شدند و بعد در بازارهای دیگر دنیا فروخته می شد. اما هر چه استراتژی معمولشان را تکرار کردند به نتیجه نمی رسید. تا اینکه متوجه شدند محصولاتشان برای بازارهای نوظهور گران قیمت و ناکارآمد است. روش جدیدی اتخاذ کردند. محصولات برای روستاها، بازارهای کوچک محلی و نوظهور با قیمت پایین و امکانات کمتر طراحی و ساخته شد و حتی بعدها همان محصولات به بازارهای توسعه یافته نیز وارد شد. یکی از این محصولاتی که اینگونه شکل گرفت، دستگاه های قابل حمل نوار قلب بود.

تجویز راهبردی:

یکی از اصول تفکر استراتژیک چه در زندگی شخصی و چه در اداره سازمان و کشورداری، اصل تمرکز پویاست. تمرکز پویا یعنی اینکه من هدفی را تعیین می کنم. در این هدف، دست به انتخاب می زنم و گزینه های دیگر را کنار می گذارم بنابراین بر گزینه منتخب، متمرکز می شوم. تا دست یابی به هدف یا تعیین هدف جدید بر هدفم متمرکز می مانم. اما تمرکز کافی نیست. تمرکز به معنای ایستایی نیست. پویایی به چه معناست؟ پویایی دو بعد دارد. بعد اول: هدف گیری ماهیتی پویا دارد و اهداف استراتژیک باید در طی زمان، تغییر پیدا کنند. بعد دوم پویایی برمی گردد به اقدامات. به این معنا که برای آنکه بتوانم روی هدفم متمرکز بمانم. اگر اقدام یک به نتیجه نرسید اقدام دوم را در دستور کار قرار دهم و اگر آن هم به نتیجه نرسید با تغییراتی، مسیر دیگری را برای تحقق هدفم انتخاب کنم.

ما چه در زندگی فردی، چه سازمانی و چه ملی، اهداف و آرزوهایی داریم که بی‌صبرانه منتظر تحقق‌شان هستیم؛ اما طبیعتا مشکلات، موانع، سختی‌ها، شکست‌ها، همراه ناخواسته مسیر تحقق اهداف و آرزوهای ما هستند. نمره بد گرفتن برای یک دانش‌آموز، بیماری، بی‌پولی، قبول‌نشدن در کنکور، از دست دادن شغل و درآمد، مشکلات خانوادگی، استراتژی‌های شکست‌خورده یک سازمان، سرمایه‌گذاری اشتباه در یک حوزه، نقض برجام توسط طرف مقابل، تیره شدن روابط با همسایگان و ده‌ها مورد دیگر، همه از همان مشت‌هایی هستند که «مایک تایسون» می‌گوید. وقتی اولین مشت به فک مان خورد، به‌سرعت به فکر کوچک‌سازی یا رهاسازی اهداف و آرزوهایمان می‌افتیم.
برای تمرکز پویا چهار اصل را باید رعایت کنیم:

۱- اهدافی را برای زندگی مان/سازمان مان/کشورمان تعیین کنیم.
۲- برای تحقق اهداف مان، پله های کوچک و گام های کوتاه (اقدامات عملی مشخص) طراحی کنیم و آن ها را اجرا کنیم.
۳- برای لحظات بعد از خوردن اولین مشت آماده باشیم و باور کنیم که هر مشتی که می خوریم، نشانه مثبت شروع راه است، نه پایانش! مشت های احتمالی و واکنش های اقتضایی را در ذهن خود مرور کنیم.
۴- در بازه های زمانی و در زمان آرامش (و نه بعد از مشت خوردن) اهداف خود را بازبینی کنیم.

نوشته مشترک مجتبی لشکربلوکی و وحید شامخی

Dr_Lashkarbolouki@