خودرابشناسید ،مهم ترین گام در مدیریت مسیر شغلی خویشتن شناسی است. این درست است که شما مسیر شغلی خودرا از جایی شروع کرده اید اما ممکن است بخواهید آن را تغییر دهید.

روشن کنید چه کسانی هستید؟

برای شناسایی خود ابتدا به سوالات زیر پاسخ دهید: دوست دارید چه کاری انجام دهید؟ چه محیطی را برای کار کردن ترجیح میدهید؟ کارکردن با چه نوع افرادی را ترجیح میدهید؟ چه توانایی هایی دارید؟ برای پیشرفت به چه توانایی هایی احتیاج دارید؟

به عبارت دیگر برای مدیریت مسیر شغلی خود نیاز دارید که به پراحساس ترین علایق کاری ،عمیق ترین ارزش های کاری و قوی ترین مهارت های کاری خود پی ببرید. چطور میتوان این موارد را شناسایی کرد؟ شما سه منبع اطلاعات برای خودشناسی در اختیار دارید ،جستجوی درونی ،پرس و جو از دیگران و استفاده از ابزارهای ارزیابی رسمی.

جستجوی درون

برای اینکه بتوانید از خود به عنوان یک منبع اطلاعات در خودشناسی استفاده کنید باید حقیقتا در خود دقت کنید تا زمینه های اصلی شخصیت خود را بیابید. برای انجام این کار میتوانید از چک لیست هایی استفاده کنید که به شما در شناسایی علاق ،ارزش ها و مهارت های کاری تان کمک میکند. همچنین میتوانید از تمرین های کوتاه ذهنی برای کسب اطلاع از خودتان استفاده کنید. روشن کنید که چه چیزی شما را منحصر به فرد میکند؟

• تصویر ذهنی خود را جست و جو کنید : برای مثال عکسی را که فکر میکنید به بهترین شکل شمار ا توصیف میکند در مجلات پیدا کنید آنگاه از خود بپرسید چرا این عکس خاص را انتخاب کردم؟
• کل زندگی خود را مجسم کنید:تصور کنید در انتهای زندگی خود هستید،به گذشته ی کاری خود نگاه و این جملات را کامل کنید “من به …… افتخار میکنم. ای کاش …… را بیشتر انجام میدادم “

اکنون به نتایج حاصل از فعالیت های بالا خوب دقت کنید تا دریابید علایق ،ارزش ها و مهارت های شما در چه مواردی هستند.

پرس و جو از دیگران

افرادی که شمارا خوب میشناسند منبعی عالی برای کسب اطلاعات در خصوص علایق ،ارزش ها و مهارت های شما هستند. اگر شما خود را مدیر عامل رشد حرفه ای خود میدانید ،آنگاه این افراد مانند اعضای هیئت مدیره هستند ،بنابراین تلاش کنید با کمک اعضای هیئت مدیره شناخت خوبی از خود به دست آورید.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد!

مدیریت تعارضات در محل کار حل و فصل موفقیت آمیز

• با همکارانتان مشورت کنید : اگر در یک شرکت کار میکنید از همکارانتان بپرسی :”شهرت من در شرکت چیست؟”(من در شرکت با چه خصوصیاتی شناخته می شوم؟)
• با دوستانتان صحبت کنید: پنج یا شش نفر از دوستانتان که به خوبی شمارا میشناسند انتخاب کنید و از آنها بپرسید :”چهار کلمه برای توصیف من بگویید””اگر بهترین دوستتان از شما بخواهد مرا توصیف کنید به او چه میگویید؟””چه چیزی را به عنوان عامل محرک من میدانید؟”
• از افرادی که به خوبی شما را میشناسند بخواهید که یک نامه برای شما بنویسند (البته بدون نام باشد تا بازخور بهتری بگیرید). همچنین بهتر است ترکیب متونعی از افراد را انتخاب کنیدبرای مثال یک سرپرست ،یک عضو خانواده و…

فرمی را که در بردارنده ی سوالات زیر باشد آماده کنید و به کسانی که شما را به خوبی میشناسند بدهید:

• چه کاری برای من ایده آل خواهد بود؟
• به نظر شما چه چیزی مرا به هیجان می آورد؟
• از چه کاری باید دوری کنم؟چرا؟
• چه کاری مرا به دردسر می اندازد؟
• اگر بخواهم موفق باشم به نظز شما باید چه چیزی را تغییر دهم ؟
• چه چیزهایی را نباید تغییر دهم؟

پاسخ ها را جمع آوری کنید، زمینه های مشترک در این پاسخ ها شمارا در شناسایی علایق ،ارزش ها و مهارت هایتان کمک میکند.از کسانی که به سوالات شما پاسخ داده اند صادقانه تشکر کنید.

ابزار های ارزیابی رسمی در شناسایی علایق ،ارزش ها ومهارت های شما میتوانند بسیار کمک کننده باشند. در به کار گیری برخی از این ابزار ها ممکن ایت به یک مشاوره ی مسیر شغلی احتیاج داشته باشید و برای برخی نیز خودتان میتوانید آزمون انجام و نتایج را تغییر دهید.

سایت www.careerleader.com ابزارهایی رسمی را که توسط مربی (نویسندگان کتاب) ایجاد شده در اختیارتان قرار میدهد. شما میتوانید از این ابزار برای ارزیابی رسمی همراه با مشاوره ی مسیر شغلی بهره بگیرید.

برای انتخاب مشاوره ی مسیر شغلی از کاندیدای احتمالی بپرسید که با چه مراجعه کنندگان و درخواست هایی کار کرده اند و توضیح دهید که چه موفقیت هایی داشته اند و چه روش هایی را برای رسیدن به این موفقیت ها به کار برده اند. اگر شما یک مدیر هستید باید به دنبال مشاوری باشید که با افرادی در سطح شما کار کرده باشند. از مشاوری که برای همه ی افراد از یک روش استفاده میکند روی برگردانید ،زیرا این امر میتواند بیانگر دانش و توانایی محدود مشاور باشد. شما میتوانید از مشاوره ی واحد منابع انسانی شرکت خود یا اگر چنین فردی را در دسترس ندارید از مشاوره ی بیرونی “مستقل” استفاده کنید.

درک علایق کاری

درک اصلی ترین علایق کاری _ یعنی فعالیت هایی که از آنها بیشترین لذت را می برید_ مهم ترین جزء در شناخت خویشتن است

هشت علاقه ی اصلی

طی تحقیقات گسترده هشت علاقه ی اصلی را که ممکن است افراد در خصوص کار خود داشته باشند مشخص کرده ایم. از آنجا که علایق اصلی شما معمولا طی زندگی ثابت می مانند بنابراین یک شالوده ی محکم به شمار می روند که شما میتوانید مسیر شغلی را روی آنها بنا کنید.

هشت علاقه ی اصلی را در یه گروه زیر طبقه بندی کرده ایم :

گروه اول : علاقه به کاربرد تخصص است که شامل علایق زیر میشود :

• کاربرد فناوری : درگیر شدن با کاربرد ابزارها ،کنجکاوی درباره ی کاربرد فناوری در حل مسائل کاری ،راحت بودن با ریاضیات ،برنامه نویسی کامپیوتری و ساخت مدل های فیزیکی از واقعیت.
• تحلیل کمی : مشارکت در حل مسائلی مه بر تحلیل ریاضی متکی هستند . مانند تحلیل مالی.
• توسعه ی تئوری و تفکر مفهومی : کاربرد گسترده ی نگرش های مفهومی در حل مسئله ،علاقه مند و راحت بودن با ایده های ذهنی و تئوری ها.
• تولید خلاق : درگیر شدن در فعالیت های خلاقانه کارهایی که به ایجاد محصولات جدید منجر میشود آن مورد جدید میتواند بک محصول خلاقانه یا یک روش جدید باشد.

گروه دوم : علاقه به کار با دیگران است که شامل علایق زیر است :

• مشاوره گری و مربی گری : کمک به دیگران برای اینکه رشد کنند.
• مدیریت افراد و ارتباطات : کار با افراد و درگیر شدن در موضوعات بین فردی.

گروه سوم : علاقه به کنترل و اثر گذاری بر دیگران است که شامل علایق زیر میشود :

• کنترل موسسه : علاقه به داشتن اختیار در تصمیم گیری نهایی برای توسعه ی یک پروژه ،داشتن قدرت برای تنظیم و اطمینان از اجرای راهبردهها.
• تاثیر از طریق زبان و ایده ها : ترغیب دیگران با استفاده ی ماهرانه از زیان نوشتاری و گفتاری.

زمان مناسب برای تغییر را درک کنید

اینکه بدانید چه زمانی برای جست و جوی فرصت شغلی جدید مناسب است ،بخش مهم دیگری از شناخت خود به شمار می رود . علایم و نشانه های این شناخت ممکت است برا ی افراد مختلف متفاوت باشد.

مشخص کردن علایق اصلی

بسیاری از افراد بین دو یا چند علاقه ی اصلی قرار میگیرند که برخی قوی تر از بقیه است. برای مثال ممکن است شما به حل یک معما خیلی علاقه مند باشید ، اما از کمک به دیگران لذت بیشتری ببرید.

علایق اصلی شما ممکن است در زمان های مختلف به صورت متفاوت خود را نشان دهد. برای مثال اگر علاقه ی اصلی شما تولید خلاقانه و کاربرد فناوری است این امکان وجود دارد که در بچگی علاقه مند باشید داستان بنویسید ،اما در دوران نوجوانی ممکن است علاقه مند باشید که وسایل مکانیکی اختراع کنید و ممکن است در بزرگسالی مسیر شغلی را دوست داشته باشید که به طراحی مهندسی یا تولید فیلم بینجامد. شما میتوانید علایق اصلی خود را با یادگیری اینکه چه فعالیت هایی بیشترین جذابیت را برای شما دارد مشخص کنید.

جدول زیر مثال هایی از این فعالیت ها را فراهم می آورد:

برای تعیین علایق اصلی خود میتوانید تمرین های زیر را امتحان کنید :

• آیا در بین همکارانتان بیشتر به فرد خاصی حسودی میکنید؟ آیا شغلی را که وی دارد دوست دارید داشته باشید؟
• زمانی را به خاطر آورید که روی یک پروزه کار میکردید کدام مرحله از پروژه برای شما مهیج تر بود؟ مرحله ی برنامه ریزی ،اجرا یا پیگیری؟
• زمانی را به خاطر آوریدکه آنقدر غرق در کار خود می شدید که زمان از دستتان در میرفت ، از خود بپرسید چه جنبه هایی از آن کار شما را در خود غرق میکرد.

پاسخ به این سوالات چه پیشنهادهایی در خصوص علایق کاری اصلی به شما میدهد؟

شفاف سازی ارزش های کاری مورد انتظار

همانطور که درک علایق کاری اهمیت دارد درک ارزش های حاصل از کار نیز مهم است.

ارزش های کاری مورد انتظار برای شما چیست؟

ممکن است هنگام صحبت در باره ی ارزش ها ،مفاهیم متفاوتی در ذهن شما شکل بگیرد ،مانند ارزش های خانوادگی ،ارزش های مذهبی یا ارزش های اجتماعی ،این در حالی است که ارزش های حاصل از کار دسته ای خاص از ارزش ها را تشکیل میدهند. ارزشهای کاری ارزشهایی هستند که شما در مقابل انجام کار دریافت میکنید این ارزش ها را برای نجام کاری که از درون به آن علاقه مندید تحریک میکنند.

برخی از ارزش های حاصل از کار عبارتند از :

• پاداش های مالی : شامل امنیت و ثبات مالی است که میتواند به شکل حقوق قابل پیش بینی و فرصت های کسب ثروت باشد.
• پاداش های کاری : پاداشی که فرد از کار دریافت میکند مانند رضایت حاصل از چالش های فکری و تنوع کاری.
• پاداش مربوط به کار کردن با دیگران : شامل پاداش هایی است که از ارتباط و همکاری با دیگران نصیب فرد می شوند مانند دوست داشتن و تحسین شدن.
• پاداش های مسیر شغلی : شامل دسترسی به افراد و فرصت هایی است که شما را در حرکت به سمت مسیر شغلی دلخواه کمک میکند.
• پاداش های مربوط به سبک زندگی : مانند توازن در زندگی کاری و خانوادگی که به شما کمک میکند به جنبه های مختلف زندگی خود برسید. برای مثال در کنار انجام موفق کار خود بتوانید به خانواده و اوقات فراغت خود نیز رسیدگی کنید.

چرا باید ارزش های مورد انتظار حاصل از کار را برای خود شفاف کنید؟

شفاف سازی ارزش های مورد انتظار حاصل از کارمنافع زیادی دارد، به طوری که با روشن شدن این ارزش ها احتمال اینکه کار مناسب تری برای خود پیدا کنید بیشتر میشود. البته پیدا کردن شغلی که همه ی خواسته های شما را پاسخ دهد بسیار مشکل است. علاوه بر این شفاف سازی ارزش های مورد انتظار حاصل از کار به شما امکان میدهد که فرصت های پیشرفت را بهتر تشخیص دهید . همانطور که هنگام خرید رایانه با در نظر داشتن مشخصات آن سریعتر میتوانید انتخاب کنید، اگر ارزش های مورد انتظار از کارتان رابدانید میتوانید انتخاب بهتری داشته باشید. دیگر مزیت شفاف سازی ارزش های مورد انتظار حاصل از کار این است که این شناخت به شما کمک میکند آنها را با فرهنگ سازمانی مورد نظر تطبیق دهید. چون ارزش های مورد انتظار از کار ،خود را در محیط کاری نشان می دهند با دانستن آنها میتوانید سازمان یا واحدی را انتخاب کنید که به بهترین شکل ارزاش های مورد انتظار شمارا برآورده میکنند _ فرهنگ سازمانی به معنای روش های انجام کار در سازمان یا انتظارات سازمان و آنچه اعضای سازمان فکر میکنند است.

منبع: کتاب مدیریت مسیر شغلی