یادگیری معکوس

یادگیری معکوس (Flipped Learning) یک رویکرد آموزشی است که در آن، ترتیب سنتی آموزش در کلاس درس و تکالیف منزل معکوس می‌شود. به عبارت دیگر، مطالبی که به‌طور سنتی در کلاس درس تدریس می‌شدند، حالا قبل از کلاس و به‌صورت آنلاین (مثلاً از طریق ویدیوهای آموزشی، پادکست، متون آموزشی آنلاین و …) توسط فراگیران مطالعه می‌شوند. سپس، زمان کلاس به فعالیت‌های تعاملی، تمرین، بحث گروهی، رفع اشکال و کاربست مطالب آموخته‌شده اختصاص می‌یابد.

در مدل سنتی آموزش :

• معلم و استاد در کلاس درس مطالب را تدریس می‌کند.
• فراگیران در منزل تمرین می‌کنند و تکالیف خود را انجام می‌دهند.

در مدل یادگیری معکوس:

• فراگیران قبل از کلاس درس، مطالب را به‌صورت آنلاین مطالعه می‌کنند (معمولاً از طریق ویدیوهای آموزشی که توسط استاد تهیه شده‌اند).
• زمان کلاس درس به فعالیت‌های تعاملی، تمرین، بحث گروهی، رفع اشکال و کاربست مطالب آموخته‌شده اختصاص می‌یابد.

مزایای یادگیری معکوس:

• یادگیری فعال: فراگیران به جای دریافت منفعلانه اطلاعات ، فعالانه درگیر دریافت و فهم اطلاعات و مباحث جدید می شوند.
• یادگیری شخصی‌سازی‌شده: فراگیران می‌توانند با سرعت خودشان مطالب را مطالعه کنند و در صورت نیاز، بخش‌هایی را مجدداً مرور کنند.
• زمان بیشتر برای تعامل: زمان کلاس به تعامل بین دانش‌آموزان و معلم و همچنین بین خود دانش‌آموزان اختصاص می‌یابد.
• افزایش مشارکت فراگیران: یادگیری معکوس می‌تواند به افزایش مشارکت فراگیران در کلاس درس کمک کند.
• دسترسی به منابع بیشتر: فراگیران می‌توانند به منابع آموزشی آنلاین متنوعی دسترسی داشته باشند.
• اثرگذاری و ماندگاری بیشتر : به جهت فعال بودن فراگیران این روش به مراتب تاثیری گذاری و ماندگاری در ذهن مخاطبین را افزایش می دهد.
• انعطاف‌پذیری بیشتر: فراگیران می‌توانند در زمان و مکانی که برایشان مناسب است، مطالب را مطالعه کنند.

چالش‌های یادگیری معکوس:

• نیاز به دسترسی به فناوری: فراگیران نیاز به دسترسی به اینترنت و استفاده از محتوای دیجیتال دارند.
• آمادگی فراگیران: برخی از فراگیران ممکن است برای یادگیری مستقل آمادگی کافی نداشته باشند.
• نیاز به تولید محتوای آموزشی: اساتید نیاز به تولید محتوای آموزشی آنلاین دارند که می‌تواند زمان‌بر باشد. و حتما لازم است که با مفاهم آموزشی نوین تسلط داشته باشند.
• مقاومت ذهنی برخی از افراد : برخی از افراد ممکن است در ابتدا نسبت به این روش آموزشی مقاومت نشان دهند.

یادگیری معکوس رویکردی نوین و موثر در آموزش است که می‌تواند به بهبود فرآیند یادگیری و افزایش مشارکت فراگیران کمک مهمی کند. با این حال، برای پیاده‌سازی موفق این روش، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، تولید محتوای آموزشی باکیفیت و حمایت از فراگیران است.

تجربه های موفقی در به کارگیری این روش آموزش نوین در مقاطع مختلف تحصیلی ، دانشگاهی و آموزشهای غیر رسمی و آموزشهای سازمانی هست که استفاده از آنها می تواند در طراحی برنامه ریزی آموزشی بهتر بسیار رهگشا باشد.

استفاده درست از یادگیری معکوس می تواند به افزایش مشارکت کارکنان و اثر گذاری عمیق آموزشها کمک کند.

“در دنیای کسب و کار امروز، یادگیری مداوم دیگر یک مزیت رقابتی نیست، بلکه یک ضرورت است. یادگیری معکوس، با توانمندسازی کارکنان برای یادگیری فعال و خودراهبر، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با سرعت تغییرات همگام شوند و در رقابت پیروز باشند.”

مثال‌های موفق از به کار گیری یادگیری سازمانی در آموزش سازمانها و آموزشهای حرفه ای :

• شرکت‌هایی مانند Cisco، Microsoft و Dell: از یادگیری معکوس برای آموزش کارکنان خود در زمینه‌های مختلف، از جمله فروش، فناوری اطلاعات و خدمات مشتری، استفاده می‌کنند. آن‌ها با استفاده از ویدیوهای آموزشی، پلتفرم‌های یادگیری آنلاین و سایر منابع دیجیتال، به کارکنان خود اجازه می‌دهند تا قبل از جلسات آموزشی، مطالب را مطالعه کنند و در جلسات، به تمرین و بحث گروهی بپردازند.
• صنایع بهداشتی: بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از یادگیری معکوس برای آموزش کارکنان پزشکی و پرستاری استفاده می‌کنند. این روش به کارکنان اجازه می‌دهد تا با سرعت خودشان و با توجه به برنامه‌ی کاری فشرده‌شان، مطالب را مطالعه کنند و در جلسات آموزشی، بر روی مهارت‌های عملی و حل مسئله تمرکز کنند.
• شرکت‌های مشاوره: شرکت‌های مشاوره از یادگیری معکوس برای آموزش مشاوران خود در زمینه‌های مختلف، از جمله مدیریت پروژه، تحلیل کسب و کار و استراتژی، استفاده می‌کنند. این روش به مشاوران اجازه می‌دهد تا با جدیدترین روش‌ها و ابزارها آشنا شوند و در جلسات آموزشی، به بحث و تبادل نظر در مورد مسائل واقعی بپردازند.

نتایج استفاده از یادگیری معکوس در آموزشهای سازمانی :

متأسفانه، ارائه آمار دقیق و جامع در مورد میزان موفقیت یادگیری معکوس در آموزش سازمانی دشوار است، زیرا بسیاری از شرکت‌ها اطلاعات مربوط به برنامه‌های آموزشی خود را به‌صورت عمومی منتشر نمی‌کنند. با این حال، مطالعات و گزارش‌های مختلف نشان می‌دهند که یادگیری معکوس می‌تواند منجر به نتایج مثبتی شود، از جمله:

• افزایش مشارکت کارکنان: یادگیری معکوس می‌تواند به افزایش مشارکت کارکنان در برنامه‌های آموزشی کمک کند، زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با سرعت خودشان و با توجه به نیازهایشان یاد بگیرند.
• بهبود یادگیری و حفظ مطالب: مطالعات نشان داده‌اند که یادگیری معکوس می‌تواند به بهبود یادگیری و حفظ مطالب آموزشی کمک کند، زیرا دانش‌آموزان فعالانه درگیر یادگیری می‌شوند و فرصت بیشتری برای تمرین و کاربست مطالب دارند.
• کاهش هزینه‌های آموزش: یادگیری معکوس می‌تواند به کاهش هزینه‌های آموزش کمک کند، زیرا نیاز به زمان کمتری برای جلسات آموزشی حضوری است و می‌توان از منابع آموزشی آنلاین استفاده کرد.
• افزایش رضایت کارکنان: یادگیری معکوس می‌تواند به افزایش رضایت کارکنان از برنامه‌های آموزشی کمک کند، زیرا به آن‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری در یادگیری می‌دهد و به نیازهای آن‌ها توجه می‌کند.

نکته: مهم است که به یاد داشته باشید که موفقیت یادگیری معکوس در آموزش سازمانی به عوامل مختلفی، از جمله طراحی مناسب برنامه آموزشی، کیفیت محتوای آموزشی، حمایت مدیریت و آمادگی کارکنان، بستگی دارد.

نویسنده : تیم محتوای مدیران ایران (برگزار کننده دوره های نوین و موثر آموزشی حرفه ای )

ما در مدیران ایران ، همیشه تاکید به استفاده از جدیدترین و کاراتر روشهای آموزشی داریم به همین جهت از یادگیری معکوس در طراحی برنامه های آموزشی سازمانها و نیز دوره های آموزشی متنوعی که داریم استفاده می کنیم.